انژکتور ها در خودروهای بنزینی از نوع الکترومغناطیسی بوده و وظیفه دارد سوخت را به صورت پودر شده یعنی اسپری شده و یا به عبارتی بهتر به صورت اتمیزه شده به پشت دریچه گاز در خودروهای قدیمی و یا به پشت سوپاپ های گاز در خودروهای جدید و یا به محفظه احتراق تزریق مستقیم در مدت زمان و فشار معین تزریق کند
ساختار داخلی انژکتورها
اجزای اصلی انژکتورها عبارت است از
۱ ورودی سوخت
۲ فیلتر
۳ فنر برگشت دهنده
۴ سوزن انژکتور
۵ خروجی سوخت تزریق سوخت
۶ پوسته
۷ هسته
۸ سیم پیچ
۹ سوکت برقی
نحوه عملکرد انژکتور
نحوه عملکرد انژکتور های الکترومغناطیسی به این صورت است که وقتی ولتاژ ۱۲ ولت توسط رله دوبل به انژکتور داده می شود و پایه منفی انژکتور توسط ایسیو کنترل شده یعنی قطع و وصل میشود سیم پیچ انژکتور مغناطیس شده و سوزن انژکتور را به سمت بالا حرکت می دهد و چون فشار سوخت در سر انژکتور بالا است حدود ۲/۵ الی ۳/۵ بار سوخت میخواهد در زمان بسیار کوتاه حدود ۳ الی ۶ میلی ثانیه از نازل‌های بسیار ریز انژکتور خارج شود لذا باعث می گردد که سوخت به صورت پودر شده از دهانه انژکتور پاشیده شود
نکته
مقدار پاشش سوخت به طول کورس جابجایی سوزن انژکتور مربوط نمی باشد چون طول کورس جابجایی سوزن انژکتور ثابت می باشد و به محض فعال شدن انژکتور سوزن انژکتور تا انتهای کوص خود حرکت می کند پس عامل موثر در مقدار پاشش سوخت با ثابت بودن قطر نازل و فشار پاشش به مدت زمان باز بودن سوزن انژکتور توسط ایسیو بستگی دارد
انواع انژکتور
از نظر نوع تغذیه
از نظر مقاومت
از نظر تعداد نازل یا سوراخ
از نظر نوع سیستم پاشش و مکان قرارگیری
۱ از نظر نوع تغذیه
انژکتور های مورد استفاده در خودرو های انژکتوری بنزینی از نظر نوع تغذیه به دو گروه تقسیم می شوند
الف گروه اول بهنام انژکتورهای تغذیه شونده از بالا هستند که در اکثر خودروهای انژکتوری از این نوع استفاده شده است مانند پژو ۲۰۶ و پراید و زانتیا و غیره
ب گروه دوم به نام انژکتورهای تغذیه شونده از بغل هستند که سوخت از اطراف انژکتور یعنی دوتا ۲ وارد داخل انژکتور می‌شود و قسمت ورود سوخت یعنی اطراف انژکتور در داخل ریل سوخت قرار می گیرد امروزه به دلیل فراوان از این نوع انژکتورها استفاده نمی شود البته در سری های اولیه پژو ۴۰۵ و سمند از این و استفاده شده است
۲ از نظر مقاومت
انژکتور ها از نظر نوع مقاومت نیز به دو گروه تقسیم می شوند
گروه اول انژکتورهای که مقاومت حدود ۳ اهم هستند که خیلی کم در خودروهای انژکتوری مورد استفاده قرار گرفته است
گروه دوم انژکتور های مقاومت بالا حدود ۱۲ الا ۱۶ اهم که در اکثر خودروهای انژکتوری امروز مورد استفاده قرار گرفته است
۳ از نظر تعداد سوراخ یا نازل
انژکتور های مورد استفاده در خودروهای انژکتوری از نظر تعداد نازل دارای یک الی چهار نازل بوده که انژکتور به کار رفته در هر خودروی انژکتوری از نظر تعداد نازل به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله مقدار پاشش و حجم موتور که در اکثر خودروهای انژکتوری از دو یا سه نازل استفاده می کنند البته در بعضی از خودروهای انژکتوری مانند زانتیا و نیسان زامیاد از انژکتور چهار نازله استفاده شده است و حتی در بعضی از خودروهای انژکتوری مانند پژو ۴۰۷ و ۶۰۷ از ۸ و ۱۲ نازل نیز استفاده شده است
نکته
پاشش سوخت به صورت مخروطی یا استوانه ای انجام می گیرد
۴ از نظر سیستم پاشش سوخت و مکان قرارگیری انژکتور
سیستم پاشش سوخت را می توان به سه گروه تقسیم کرد
۱ سیستم پاشش تک نقطه ای (SPFI)
۲ سیستم پاشش چند نقطه ای ( MPFI)
۳ سیستم پاشش مستقیم ( GDI)
حالا به تشریح کامل هر یک از سیستم پاشش انژکتور ها می پردازیم
سیستم پاشش تک نقطه ای
سیستم پاشش تک نقطه ای که اولین نسل پاشش سوخت محسوب می شود و سرآغاز تحول در سیستم های انژکتوری می باشد در خودروهای انژکتوری قدیمی به کار رفته است و به دلیل داشتن معایب زیاد از جمله عدم توزیع یکسان سوخت در بین سیلندر ها و احتمال تقطیر شدن سوخت و هدر رفتن سوخت و خام سوزی در خودروهای انژکتوری جدید به کار برده نمی شود
مکان قرارگیری و نحوه عملکرد سیستم پاشش تک نقطه ای به این صورت است که یک یا دو انژکتور در هوزینگ دریچه گاز قرار میگیرد و سوخت را به صورت پیوسته به پشت دریچه گاز تزریق می کند و سوخت و هوا از طریق منیفولد هوا به سیلندر ها تزریق می شود این سیستم در حقیقت یک پله از سیستم سوخت رسانی کاربراتوری بهتر بوده و فقط سوخت را به صورت پودر شده تزریق می‌کند اما اکثر معایب سیستم کاربراتور را دارا می باشد مانند دوو اسپیرو
سیستم پاشش چند نقطه ای
سیستم پاشش چند نقطه ای به دلیل برطرف کردن اکثر معایب سیستم پاشش چند نقطه ای امروزه بیشترین کاربرد را در خودروهای انژکتوری دارد البته نوع پاشش سوخت در خودرو ها متفاوت می باشد مکان قرارگیری انژکتورها در سیستم پاشش چند نقطه ای به ازای هر سیلندر یک انژکتور در انتهای مانیفولد هوا به کار رفته است که سوخت را به پشت سوپاپهای هوا تزریق می‌کنند
نکته ۱
در اولین سری های سیستم پاشش چند نقطه ای علاوه بر اینکه به ازای هر سیلندر یک انژکتور به کار رفته بود انژکتور دیگری به نام انژکتور استارت سرد یا انژکتور پنجم در پشت دریچه گاز به کار رفته بود که وظیفه داشت در مراحل اولیه کار موتور یا موقع استارت زدن چندین بار با دستور ایسیو سوخت را تزریق کندتا موتور در موقع سرد بودن به راحتی روشن شود و بعد از مدتی توسط دستور ایسیو پاشش این انژکتور قطع می‌شد مدت زمان پاشش و تعداد دفعات قطع و وصل کردن این انژکتور به سرد بودن موتور یا دمای آب موتور و عوامل دیگر بستگی داشت
نکته ۲
در خودروهای انژکتوری امروزی انژکتور پنجم یا استارت سرد از نظر فیزیکی حذف شده ولی در عمل سیستم طوری طراحی شده که در موقع سرد بودن موتور با دستور ایسیو سیستم پاشش بر اساس نوع خودرو ترتیبی یا نیمه ترتیبی و غیر ترتیبی عمل میکند
سیستم پاشش چند نقطه ای به دلیل داشتن کاربرد فراوان و انواع مختلف به تشریح هر یک از این سیستم می پردازیم
انواع سیستم پاشش چند نقطه ای
۱ ترتیبی (۱۳۴۲)
۲ نیمه ترتیبی (۴ و ۱ ، ۲ و ۳)
۳ غیر ترتیبی ( دائم پاش)
۱ سیستم پاشش ترتیبی
در این سیستم انژکتور ها سوخت را به صورت (۱۳۴۲) به پشت سوپاپ های هوا و حدوداً ۱۸۰ درجه قبل از مکش با دستور ایسیو تزریق می کنند با توجه به اینکه این سیستم مزایای فراوانی از جمله مصرف بهینه سوخت ، کاهش آلودگی هوا ، کسب استاندارد های بالای زیست محیطی اروپایی و.... نسبت به سیستم های دیگر دارد در اکثر خودروهای انژکتوری جدید از این سیستم پاشش سوخت استفاده شده است و می‌توان گفت که در بین سیستم های پاشش سوخت سیستم پاشش ترتیبی در حال حاضر بهترین نوع سیستم پاشش سوخت محسوب می شود
نکته
تشخیص اینکه هر خودرو دارای چه نوع پاششی میباشد بسیار راحت می باشد یا از طریق دسته سیم انژکتور و یا از طریق نقشه انژکتور ها و نوع ارتباط انژکتورها با ایسیو میتوان تشخیص داد
در خودروهایی کهسیستم پاشش از نوع ترتیبی می‌باشند از هر نوع انژکتور یک سیم به طور مستقل به ایسیو متصل می شود پایه منفی جهت عملکرد مستقل هر انژکتور توسط ایسیو و هر چهار انژکتور دارای یک سیم مشترک با برق ۱۲ ولت از رله دوبل می‌باشند
۲ سیستم پاشش نیمه ترتیبی
در این سیستم انژکتور ها سوخت را به صورت دو به دو (۱ و ۴ ، ۲ و ۳) به پشت سوپاپ های هوا تزریق میکنند این سیستم به دلیل معایبی که دارد از جمله اتلاف سوخت و آلودگی زیاد امروزه در خودروهای انژکتوری کاربرد کمتری دارد البته در چند سال قبل در خودروهای انژکتوری مانند پژو ۴۰۵ و سمند و پیکان و آردی به کار رفته است ولی در حال حاضر اکثر خودروهای انژکتوری از نوع ترتیبی میباشند
نکته
در خودروهایی که از سیستم پاشش دو به دو استفاده شده است از انژکتور های یک و چهار یک سیم و از انژکتور های ۲ و ۳ نیز یک سیم منفی به ایسیو متصل می باشد و یک سیم نیز به عنوان برق ۱۲ ولت از رله دوبل مثبت تامین می شود
۳ سیستم پاشش غیر ترتیبی
در این سیستم انژکتورها سوخت را به صورت پیوسته یعنی هر چهار انژکتور با هم به پشت سوپاپهای هوا تزریق می‌کنند این سیستم به دلیل داشتن معایب فراوان از جمله مصرف سوخت زیاد،آلودگی هوا،و..... نسبت به سیستم های دیگر یعنی ترتیبی و نیمه ترتیبی کمترین کاربرد را در خودروهای انژکتوری دارد مانند ه زانتیا ۲۰۰۰ و غیره
نکته
در خودروهایی که از سیستم پاشش غیر ترتیبی استفاده شده است از هر ۴ انژکتور یک سیم به صورت مشترک به ایسیو متصل میشود پایه منفی جهت کنترل و قطع و وصل و یک سیم به صورت مشترک از ۴ انژکتور به رله دوبل متصل می شود برق ۱۲ ولت
۳ سیستم پاشش مستقیم
در این سیستم انژکتورها سوخت را به صورت ترتیبی به داخل محفظه احتراق تزریق می‌کنند داشتن پمپ فشار قوی بالا بودن فشار تزریق سوخت خاص بودن انژکتورها به دلیل قرار گرفتن در محفظه احتراق آلیاژ مخصوص پیستون ها و سوپاپ ها نسبت تراکم بالا و غیره باعث گردید که این سیستم در خودروهای انژکتوری بنزینی کاربرد چندانی نداشته باشد
اثرات خرابی انژکتور
در صورت سوختن یک انژکتور موتور با لرزش کار می کند و یا به عبارتی تک یا سه کار میکند اگر چنانچه انژکتور نیم سوز شده باشد باز موتور همراه با لرزش کار می کند و در صورتی که انژکتورها نشتی یا چک کنند موتور دود کرده و نامنظم کار می کند و آلودگی زیادی را به همراه دارد
نحوه عیب یابی انژکتورها
با استفاده از دستگاه عیب یاب دیاگ ثمین
در صورت خرابی انژکتور ها یا قطع بودن آنها خطای انژکتورها در قسمت خواندن عیوب ثبت می‌شود ونیز با عکس روشن شدن لامپ عیب یاب می گردد و در قسمت پارامترها می‌توان زمان پاشش انژکتورها و قطع یا وصل بودن آنها را مشاهده کرد و همچنین در قسمت تست عملکردها میتوان انژکتورها را تست کرد
با استفاده از دستگاه مولتی متر (قسمت اهم متر)
ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی قسمت اهمت قرار داده و سپس سیم های مشکی و قرمز دستگاه مولتی متر را در قسمت مربوطه قرار داده و سپس دو سر سیم های مشکی و قرمز را به دو پایه انژکتور متصل کرده و مقدار مقاومت انژکتورها را در دمای ۲۰ یا ۲۵ درجه سانتیگراد یادداشت کنید و با مقادیر استاندارد مقایسه کنید در صورت مغایرت تعویض کنید
نکته
مقاومت استاندارد انژکتورها بین ۱۱ الی ۱۷ اهم می باشد
نکته
چنانچه انژکتورها از نظر سیم پیچ سالم باشند ولی زمان پاشش سوخت زیاد باشد توصیه می‌شود انژکتورها را باز کرده و توسط دستگاه شستشوی انژکتور به طور کامل شستشو دهید