وسایل مورد نیاز خودرو

وسایل مورد نیاز خودرو

    مالک یا راننده خود را برای انجام سرویس های اولیه، بازدید های روزانه، هفتگی و ادواری خودرو و همچنین برای راه اندازی خودرو در توقف‌های اضطراری ابزارهای زیر نیاز دارد. در این بخش علاوه بر معرفی ابزارها، نحوه استفاده از ابزار نیز بیان شده است. مالک یا راننده خودرو می‌بایست ابزارها را در داخل خودرو به همراه داشته باشد تا در سفرهای درون و برون شهری با آسودگی خاطر بیشتری تردد کند.

• گیج تنظیم فشار باد تایر ها 

   هنگام تغییرات ناگهانی دما، خرابی سوزن تغذیه و تخلیه باد تایرها، استفاده از تدریجی و غیره، نیاز به تنظیم میزان باد تایرها می باشد. در صورت تنظیم نبودن باد تایرها علاوه بر سایش سریع تایرها و عدم کنترل مطلوب خودرو  هنگام رانندگی، مصرف سوخت خودرو نیز به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند، لذا با این ابزار فشار باد تایرها را طبق کاتالوگ خودروی مورد نظر تنظیم کنیم تنظیم کنید.

تنظیم باد تایرها زمانی که تایرها سرد هستند و حرکت زیادی با خود را انجام نشده (کمتر از ۳ کیلومتر) صورت گیرد.

طناب با قطر متوسط یا سیم بکسل با قطر متوسط به طول ۴ متر

    متوقف شدن خودرو در گلای یا مناطق ساحلی ضرورت به همراه داشتن طناب و سیم بکسل را روشن‌تر می‌کند. در صورت خرابی خودرو و بکسل کردن در مسیرهای طولانی توصیه می‌شود که از بکسل ثابت استفاده شده و علاوه بر روشن نمودن فلاشر، از منتهی الیه سمت راست جاده با سرعت مناسب حرکت کنید. از طناب و یا سیم بکسل در مواقع اضطرار و برای مسیرهای کوتاه می توان استفاده کرد.

•  شمع موتور

    زمانیکه موتور با سوئیچ استارت خورده و روشن نمی شود، برای تشخیص عیب بایستی به ترتیب از سالم بودن سیستم جرقه زنی، سوخت‌رسانی و هوارسانی اطمینان حاصل کنید. به منظور آزمایش سیستم جرقه زنی به یک عدد شمع استاندارد خودرو نیاز می باشد که وایر مربوطه را از شمع موتور جدا کرده و وایر را به شمع یدکی نصب کنید و انتهای شمع را در مجاورت سر سیلندر و نزدیک به بدنه قرار داده و استارت بزنید، اگر جرقه مطلوب تولید شد به معنی آن است که سیستم جرقه زنی مربوط به سیلندر مورد آزمایش صحیح بوده و نقصی ندارد.

• آچار شمع

چنانچه نیاز به تعویض یا سرویس شمع (تمیز کردن و فیلر گیری دهانه شمع) باشد بایستی شمع از روی موتور باز شود . برای این منظور از آچار شمع مخصوص مطابق شکل ۲۲ و ۲۳ استفاده کنید. آچارخور شمع ها به دو شکل موتور کاربراتوری و انژکتوری ( ۲۱ و ۱۶ میلیمتری) موجود است لذا بهتر است آچار شمع استاندارد و مناسب خودرو تهیه شود.

 مطابق شکل ۲۲، آچار شمع دارای آهنربا (1) می باشد که پس از باز کردن شمع از قسمت سر سیلندر با نیروی مغناطیسی آچار و شمع به هم جذب شده و شمع را بیرون بیاورید.

 شکل ۲۲: باز کردن شمع با آچار شمع (40)

شکل ۲۳: آهنربای قرار گرفته روی  آچار شمع(40)

• مایع هیدرولیک ترمز

    در صورت وجود نشتی مدار هیدرولیک ترمز و یا هنگام سرویس و هواگیری مدار هیدرولیک ترمز، نیاز به شارژ منبع مایع هیدرولیک ترمز خودرو می باشد لذا بایستی از مایع هیدرولیک ترمز استاندارد استفاده شود و در غیر این صورت، استفاده از مایع هیدرولیک ترمز متفرقه باعث سایش و از بین رفتن کاسه نمدها، اورینگ ها و سایر اتصالات آب بندی شده و نهایتا منجر به نشت مایع هیدرولیک ترمز از سیستم ترمز شده و ترمز گیری خودرو دچار اختلال می گردد.

 برای انتخاب مایع هیدرولیک ترمز مناسب برای هر خودرو باید با توجه به توصیه کارخانه سازنده خودرو اقدام شود.

• مولتی متر آمپر تر ولت متر و اهم متر

برای اندازه گیری جریان، ولتاژ و مقاومت الکتریکی از مولتی متر استفاده شود. یک مولتی متر در شکل ۲۴ نشان داده شده است.

شکل24: مولتی متر دیجیتالی(41)

• بست شیلنگ بنزین

در صورت وجود نشتی از اطراف ریل سوخت با مشاهده خرابی بست شیلنگ های ( شیلنگ رفت یا برگشت) سوخت نسبت به تعویض بست مربوطه اقدام شود.

• بست شیلنگ بخاری و آب رادیاتور

در صورت مشاهده کم شدن مایع خنک کننده خودرو بایستی نسبت به نشتی آب از اطراف شیلنگ های رادیاتور و شیلنگ برگشت ترموستات (بای پس) و تعویض بسته های مربوطه اقدام شود. 

• کپسول آتش نشانی پودر و گاز مانو متر دار

در صورت آتش سوزی خودرو، برای اطفاء حریق از خاموش کننده پودری که برای مایعات قابل اشتعال نظیر نفت، بنزین، رنگ، لاک، روغن و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده کنید کپسولهای 1،2  و ۶ کیلویی در خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 یا کنترل فشار گاز از طریق مانومتر، نسبت به سالم بودن کپسول مطمئن شویم (رنگ سبز روی مانومومتر نشانه فشار کافی و رنگ قرمز نشانه فشار و وضعیت نامناسب کپسول آتش نشانی می باشد.)

• فیوز تیغ‌های و سیمی

از فیوزها  برای محافظت از مصرف کننده های الکتریکی استفاده می شود به طوری که در صورتی که جریان بیش از حدی از مدار عبور کند، فیوز مربوطه سوخته که ضمن از کار افتادن مصرف کند مورد نظر از آسیب دیدن آن نیز جلوگیری می شود. فیوزهای تیغه ای معمولا به صورت 5، 10، 15، 20، 25، 30 آمپری رایج می باشند.

شکل 31، فیوز تیغه ای سوخته و سالم را نشان می دهد.

• فیوز سوخته

• 2- فیوز سالم

شکل25: فیوز تیغه ای سوخته و سالم (42)

شکل26: فیوز سیمی مورد استفاده در برخی خودرو ها را نشان می دهد.(42)

• اسید سنج یا هیدرومتر

برای سنجش میزان شارژ یا دشارژ بودن باتری های سرب اسیدی از این ابزار استفاده می‌شود شکل ۲۷ یک نوع اسید سنج یا هیدرومتر را هنگام سنجش میزان شارژ باتری نشان می دهد. چنانچه باتری مورد استفاده در خودرو از نوع بدون مراقبت (MF ) باشد، بر روی باتری یک عدد هیدرومتر مخصوص نصب شده است و از بالا به گوی هیدرومتر نگاه کنید اگر سبز رنگ باشد باتری در وضعیت شارژ کامل، در صورت مشاهده رنگ سبز کمرنگ با محیط مشکی، نیمه شارژ و چنانچه سفید رنگ باشد کاملاً دشارژر است.

• هیدورسنج

• حد بالای اسید باتری

• حد پایین اسید باتری

شکل 27: اسید سنج یا هیدرومتر هنگام سنجش شارژ باتری(43)

• رله های مخصوص جعبه فیوز

استفاده از رله در خودرو ها بسیار رایج می باشد. شکل ۲۸ برخی از رله های مورد استفاده در خودرو را نشان می دهد.

شکل 28 : رله های خودرو (43)

• لامپ چراغ جلو و عقب

رانندگی با خودرویی که لامپ چراغ جلو و عقب آن سوخته باشد برای سرنشینان خودرو و خودروهای دیگر و همچنین عابرین پیاده بسیار خطرناک می باشد، لذا وجود لامپ‌های جلو و عقب در خودرو و تعویض آنها در صورت خرابی، از اهمیت زیادی برخوردار می باشد

• رله دوبل

این رله که دارای 15 پین بوده وظیفه ی راه اندازی پمپ بنزین، انژکتورها، کویل جرقه، فن رادیاتور و غیره را به عهده دارد و در صورت فطعی با خرابی هر یک از پین های 15 تایی ممکن است پکپ بنزین، انژکتورها، کویل جرقه، فن رادیاتور از کار بیافتد که در این صورت بایستی رله دوبل تعویض گردد، شکل 29 رله دوبل را نشان می دهد.

شکل29 : رله دوبل(44)

• سنسور دور موتور (مدل ساژم)

محل نصب این سنسور بر روی پوسته کلاچ گیربکس و بالای فلایویل می باشد و وظیفه اندازه گیری موقعیت میل لنگ و تعداد دوران میلنگ (دور موتور) و ارسال آن به( ECU ) را به عهده دارد. خرابی این سنسور در مدلهای ساژم باعث می‌شود که خودرو روشن نشود و در مدل‌های زیمنس، خودرو روشن شده ولی دور موتور را نمی توان بیش از ۳۰۰۰ دور بر دقیقه افزایش داد و اصطلاحا سیستم مدیریت موتور وارد مد  Limp-home می شود که باید نسبت به تعویض این سنسور اقدام کرد شکل 30، سنسور دور موتور را نشان می‌دهد.

شکل30: سنسور دور موتور (45)

16-آچار تخت

این ابزار برای باز و بست پیچ و مهره ها به کار می رود و اندازه هر آچار با دهانه آن تعریف می‌شود. ابعاد رایج آن از 7 میلیمتر شروع شده تا ۳۵ میلیمتر میباشد. این آچار ها را متناسب با نوع کاربرد به صورت معمولی، قوس دار و آچار تخت کج می سازند. مطابق شکل ۳۱ قسمت آچارخور آچار تخت با دسته آن زاویه ۱۵ درجه دارد تا آزادی عمل برای باز و بست پیچ ها  بیشتر شود.

شکل31: آچار تخت معمولی (45)

• آچار رینگی

کاربرد این ابزار مثل آچار تخت است ولی به علت اینکه به صورت حلقه بر روی محیط آچارخور پیچ یا مهره قرار می گیرد امکان لغزیدن آچار از بین می رود و علاوه بر مراقبت و جلوگیری از آسیب دیدن آچارخور پیچ یا مهره از ایجاد سانحه برای افراد نیز جلوگیری می شود.

  این آچار به شکل‌های آچار رینگی با سر کج ، آچار رینگی قوس دار و آچار مخصوص برای کار بر روی رابط های مسی یا برنجی ساخته می‌شود. آچارهای رینگی به صورت 6، 8 و 12 شیاره موجود است مطابق شکل 32 آچارهای 12 شیاره رینگی سری ۱۰ تا ۲۴ میلیمتری نشان داده شده است.

شکل32: مجموعه ی آچار رینگی 10 تا 24 میلیمتری (46)

• آچار بوکس

مانند آچار رینگی است با این تفاوت که تسلط کاربر نسبت به موقعیت پیچ یا مهره مورد نظر بیشتر بوده و لذا احتمال لغزش در آن کمتر است و علاوه بر آن در هر شرایطی امکان باز کردن و بستن پیچ و مهره وجود دارد زیرا رابط های مختلفی دارد که قابلیت دسترسی به باز و بستن را آسان می کند معمولا مطابق شکل ۳۳، جعبه بوکس کامل دارای قطعات زیر است:

• بوکس های 12، 10 و 8 شیاره

• دسته هندلی

• آچار جغجغه

• رابط مفسلی

• دسته آچار T

• رابط کوتاه، متوسط و بلند

• آچار بوکس تبدیل

شکل33: مجموعه کامل آچار بوکس (46)

• آچار های قابل تنظیم

 آچار فرانسه( شکل34)  و انبر قفلی( شکل 35) از نوع آچار های قابل تنظیم هستند. انبر قفلی این قابلیت را نیز دارد که علاوه بر تنظیم کردن فک ها، برای گرفتن پیچ و مهره بر روی آن قفل شده و برای نگه داشتن و یا شل و سفت کردن پیچ ها و مهره ها استفاده می شود.

 مطابق شکل ۳۴ با دوران مهره قابل تنظیم(3) می توان فک متحرک (1) را در جهت نشان داده شده حرکت داده و به اندازه آچارخور مهره یا پیچ مورد نظر تنظیم کرد.

• فک ثابت

• فک متحرک

• مهره قفل قابل تنظیم

شکل34: آچار قابل تنظیم (فرانسه)(47)

شکل35: انبر قفلی متوسط (47)

نکته: باید توجه داشت که حتی‌الامکان نباید از آچار فرانسه و انبر قفلی استفاده کرد به خاطر آنکه آچار فرانسه به دلیل وجود لقی بین فک های آن امکان لغزش و خراب شدن قسمت آچارخور پیچ یا مهره را داشته ضمن آنکه باعث بروز سانحه نیز می گردد. انبر قفلی نیز به دلیل آن که دندانه‌های فک های آن در قسمت آچار خور پیچ یا مهره نفوذ می کند باعث تخریب آچارخور می گردد.

• آچار آلن

مطابق شکل ۳۶ از آچار آلن برای باز و بست پیچ های بدون سر که آچارخور شش گوش آن در قسمت گودی سر پیچ قرار دارد استفاده می‌شود.

شکل36: آچار آلن میلیمتری (47)

• شلنگ لوله بای پس (شلنگ یو)

در صورت کارکرد نسبتاً زیاد خودروی پراید (بالای 80000 کیلومتر)، قسمتهایی از این شیلنگ آسیب‌دیده و آب رادیاتور نشینی می‌کند که بایستی تعویض شود.

• آچار ستاره ای

از آچار ستاره‌ای برای باز و بست برخی پیچ ها استفاده می شود و ست کامل آن از T8  تا T40 با توجه به شکل 37 رایج می باشد.

شکل 37: آچار ستاره ای (48)

• صافی بنزین

صافی بنزین قبل از ورود بنزین به ریل سوخت موتور قرار گرفته تا هر گونه جرم اضافی، ذرات ناخالص و مواد خارجی را جذب کرده تا سوخت تمیز و پاک وارد محفظه احتراق گردد. محل نصب صافی بنزین در خودروی پراید در داخل محفظه موتور بوده و در پژو ۲۰۶ و زانتیا زیر خودرو می باشد و چنانچه به طور اتفاقی سنگی از زیر چرخ ها پرتاب شود احتمال ترک برداشتن آن وجود دارد که در اینصورت می بایست آن را تعویض نمود شکل ۳۸ صافی بنزین خودروی پراید را نشان می‌دهد.

• صافی بنزین

• بست تثبیت کننده

شکل38: صافی بنزین و بست تثبیت کننده خدروی پراید (48)

• تسمه واتر پمپ تسمه آلترناتور یا دینام

وظیفه تسمه، انتقال توان از میل لنگ به محور واترپمپ و آلترناتور می‌باشد چنانچه  تسمه پارگی یا ترک داشته باشد بایستی نسبت به تعویض آن اقدام شود. برای کنترل شل یا سفت بودن تسمه باید به میزان کشش تسمه مطابق شکل ۳۹ توجه شود به ازای اعمال نیروی ۱۰ کیلوگرمی با دست (3) تسمه حدوداً ۱۰ میلی متر جابجا شود در شکل 39، تسمه واتر پمپ و آلترناتور(1) و تسمه کولر(2) نشان داده شده است.

1-تسمه واتر پمپ و آلترناتور 2- تسمه کولر 3- اعمال نیروی فشار10 کیلوگرمی با دست برای کنترل میزان سفتی تسمه

شکل39: تسمه ی واترپمپ، آلترناتور و تسمه کولر

• دم باریک

برای دراوردن قطعات کوچک از شیارها، نصب قطعات در جاهای باریک استفاده می‌شود و در انواع و شکل های متفاوت ساخته می‌شود. شکل ۴۰ یک نوع دم باریک را نشان می‌دهد.

شکل40: دم باریک معمولی (49)

26-آچاردو سو (پیچ گوشتی)

آچار دو سو مطابق شکل ۴۱ برای باز و بست پیچ های چاکدار مورد استفاده قرار می گیرد.

 شکل ۴۱ : آچار دو سو(50)

 27-آچار چهارسو

 آچار چهارسو مطابق شکل ۴۲ برای باز و بست پیچ های شیاردار چهارسو به کار می رود.

 شکل ۴۲ :آچار چهارسو(50)

28-آچار رینگ کج

 مطابق شکل ۴۳ این آچار همانند آچار رینگی بوده و زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که محل قرار گرفتن پیچ و مهره در فضای محدود و خاصی باشد و عملاً با آچار رینگی معمولی نتوان باز و بست را انجام داد.

 شکل ۴۳ :آچار رینگ کج.(50)

29- چراغ تست دارای لامپ LED

 مطابق شکل ۴۴ از این ابزار برای تست قطعات الکتریکی از قبیل فیوز ها، رله ها و تشخیص جهت جریان استفاده می شود.

 شکل44: چراغ تست(51)

30-مولتی تستر

 مطابق شکل ۴۵ این ابزار دارای دو عدد LED بوده که LED قرمز بیانگر ولتاژ مثبت باتری و LED سبز بیانگر ولتاژ صفر (اتصال بدنه) می باشد و از آن برای تشخیص ولتاژ دریافتی و ارسالی هریک از قطعات الکتریکی، سنسورها و عملگرها می توان استفاده کرد.

 شکل ۴۵: مولتی تستر(51)

31-کابل کمکی

هنگامی که ولتاژ باتری افت می کند(باطری ضعیف می‌شود) امکان استارت زدن خودرو وجود ندارد لذا باتری خودرو به طور موازی با کابل کمکی به باتری ضعیف شده وصل می‌شود (یعنی قطب مثبت به مثبت و قطب منفی به منفی) و استارت زده و خودرو را روشن میکند.

نکته: در صورت خرابی باتری خودروهای با گیربکس اتوماتیک، با هل دادن امکان روشن شدن موتور وجود ندارد لذا توصیه می‌شود که کابل کمکی در صندوق عقب خودرو موجود باشد تا در صورت خرابی باتری با استفاده از کابل کمکی و اتصال باتری ها به روش موازی، خودرو روشن شود( مثبت به مثبت و منفی به منفی ).ضمن آن که باید توجه داشت خودروهایی که برای انتقال قدرت از میل لنگ به میل بادامک از تسمه استفاده می‌کند، در صورت استفاده از روش هل دادن برای روشن کردن موتور، امکان اینکه تایمینگ سوپاپ ها از تنظیم خارج شود وجود دارد که در این صورت در برخی از خودروها که فاصله بین سوپاپ و سر پیستون کم می باشد، امکان برخورد سوپاپ و پیستون وجود دارد، لذا روشن کردن موتور به روش هل دادن به هیچ وجه توصیه نمی شود.

32-درب رادیاتور

رادیاتور خودروها معمولا از نوع تحت فشار بوده و لذا درب رادیاتور آنها نیز دارای دو سو پاپ فشاری و خلایی می باشد چنانچه هر یک از این سوپاپ ها خراب شود، مشکل در سیستم خنک کاری ایجاد می‌شود خرابی سوپاپ فشاری باعث می شود مایع خنک کننده زود به نقطه جوش برسد و خرابی سوپاپ خلایی باعث می‌شود که مایع خنک کننده از مخزن ذخیره به داخل رادیاتور برگشت نکند. در صورت مشاهده هر یک از این دو عیب، درب رادیاتور را تعویض کنید.

 شکل ۴۶ مجموعه درب رادیاتور و سوپاپ ها و شکل ۴۷ سوپاپ خلالی درب رادیاتور را نشان می دهد.

• یک مایع خنک کننده پرفشار رادیاتور 2- سوپاپ فشاری درب رادیاتور 3- سوپاپ خلایی درب رادیاتور

 شکل ۴۶ :درب رادیاتور همراه با سوپاپها (52)

شکل ۴۷ : سوپاپ خلایی درب رادیاتور(53)

33-انبر کلاغی

 با داشتن یک فک لغزان، قابلیت تطبیق با قطعه را دارد و طوری ساخته شده که فک های آن به خوبی به قطعه کار تکیه کند و برای نگه داشتن و شل و سفت کردن شیلنگ های سیستم خنک کاری استفاده میشود.

 شکل ۴۸ :نوع انبار کلاغی را نشان می دهد.(53)

 شکل ۴۸ :نوع انبار کلاغی(53)

 مطابق جدول شماره 1 ابزار های مورد نیاز مالک یا راننده خود را فهرست شده است که در صورت خرابی خودرو با استفاده از این ابزارها می‌توانند نسبت به سرویس و آماده‌سازی خود را اقدام کرد.

جدول شماره 1: مورد نیاز مالک یا راننده ی خودرو(برخی از محصولات ایران خودرو و سایپا)

نکته: 1- تسمه آلترناتور و واتر پمپ پراید یکی می باشد.

• در پژو تسمه پولی کولر، پمپ هیدرولیک فرمان و دو غلطک را به حرکت در می آورد.

• در پژو تسمه تایم، واتر پمپ و یک غلطک را به حرکت در می آورد.(54)

• جهت مشاهد تجهیزات تعمیرگاهی کلیک کنید